از «نفوذ به ریاض» تا «دستگیری مهره اطلاعاتی اسرائیل»

به گزارش پایگاه خبری «حامیان ولایت»شب گذشته و با پخش آخرین قست از سریال خانه «امن» ازشبکه یک سیما، پرونده فصل اول این مجموعه تلویزیونی جاسوسی ـ امنیتی بسته شد. از مدتی پیش و با رسیدن ماجرای سریال به قسمت‌های پایانی، زمزمه‌های غیررسمی مبنی بر ساخت فصل دوم خانه امن شنیده می‌شد. به ویژه این‌که روند داستان به گونه‌ای بود که انتظار ادامه آن در فصل دوم  منطقی به نظر می‌رسید.

این موضوع شب گذشته و در پایان قسمت آخر به صورت رسمی اعلام شد و از هم اکنون باید منتظر آغاز تولید فصل دوم این مجموعه تلویزیونی باشیم.

«خانه امن» به کارگردانی احمد معظمی و تهیه کنندگی ابوالفضل صفری از دهم آبان‌ماه روی آنتن شبکه یک رفت. همان طور که انتظار می‌رفت این اثر با توجه به مضمون حساس و موضوع به‌روز و البته سابقه  کاری سازندگانش، به یکی از مجموعه‌های خبرساز تلویزیون در پاییز ۹۹ تبدیل شد.

 سریالی بر اساس پرونده‌های واقعی امنیتی

این مجموعه ۵۰ قسمتی‌ به نویسندگی حسین تراب‌نژاد بر اساس پرونده‌های واقعی ساخته شد. «خانه امن» پس از «سارق روح» و «ترور خاموش»، سومین همکاری مشترک ابوالفضل صفری در مقام تهیه‌کننده، احمد معظمی کارگردان و مرتضی اصفهانی طراح و مشاور پروژه با موضوعات هیجان‌انگیز امنیتی محسوب می‌شد.

ابوالفضل صفری و احمد معظمی به عنوان تهیه‌کننده و کارگردان، سال گذشته و پیش از کلیدزدن سریال «خانه امن»، مجموعه تلویزیونی «ترور خاموش» روی آنتن شبکه اول سیما داشتند. سریالی که شهریورماه سال ۱۳۹۸ پخش خود را آغاز کرد و تابستان امسال نیز از شبکه آی‌فیلم بازپخش شد.

سریال «ترور خاموش» به مبارزه با تولید و توزیع مواد مخدر در سطح کلان و پیامدهای منفی این معضل خانمان‌سوز در قالب یک درام خانوادگی و پلیسی می‌پرداخت. در کنار این موضوع، آسیب‌های اجتماعی مرتبط با مواد مخدر و در صدر آن فروپاشی نهاد خانواده نیز در این سریال به تصویر کشیده شد که موردتوجه مخاطبان نیز قرار گرفت.

 «خانه امن» توانست روایتی جاندار از مقابله نیروهای امنیتی کشومان با پدیده شوم تروریسم را ارائه دهد

از سوی دیگر مباحث کلانی نظیر پولشویی، نارکو-تروریسم (تروریسم مواد مخدر)، تجارت بین‌المللی مواد مخدر، فعالیت زیرزمینی آزمایشگاه های تولید مواد مخدر صنعتی و... نیز در این سریال در قالب داستانی جذاب روایت شد.

 ترسیم دو بازوی تروریسم در یک اثر نمایشی

خانه امن به عنوان یکی از محصولات سیما فیلم، از لوکیشن‌های متعدد، بازیگرانی متنوع و داستانی پرفراز و نشیب برخوردار بود.این مجموعه تلویزیونی باوجود فراز و نشیب‌ها و برخی ایرادات محتوایی و شکلی، توانست روایتی جاندار از مقابله نیروهای امنیتی کشومان با پدیده شوم تروریسم را ارائه دهد. پدیده‌ای که این بار با وجوهی جدیدتر و با دو بازوی اقتصادی و امنیتی پیش می‌رود. بینندگان این مجموعه تلویزیونی، شاهد لایه‌هایی متنوع و چندگانه از عملیات پیچیده مقابله با گروهک تروریستی داعش بودند.

علاوه بر شکل ارائه کلاسیک این گونه مجموعه‌ها که روند شناسایی و کشف فعالیت‌های تروریستی است، خرده داستان‌هایی نیز به موازات محور اصلی قصه روایت شد که در نوع خود جذابیت‌ زیادی داشت.

در «خانه امن» چگونگی شناسایی و انهدام تروریست‌های انتحاری که قصد بمب‌گذاری در اماکن عمومی شهری را دارند به شکلی باورپذیر و البته پرهیجان به تصویر کشیده شد؛ پیوندهای پیدا و پنهان گروه‌های تروریست تکفیری و گروهک منافقین و حمایت‌هایی که اسرائیل و عربستان از این پیوند شوم دارند نیز از دیگر عناصر مطرح شده در این سریال بود.

پایان‌بندی سریال و توقعی که برآورده نشد

با این حال به نظر می‌رسد پایان‌بندی «خانه امن» با توجه به روند داستانش، آن قوام و جذابیت لازم و موردانتظار را نداشت.

از ابتدای سریال، مأموران امنیتی به صورت تدریجی و گام‌به‌گام از فعالیت‌‌های ظاهراً قانونی یک مجموعه اقتصادی از یک سو و اقدامات تروریستی داعش در مرزهای غربی از سوی دیگر، به یک تشکیلات مخوف تروریستی رسیدند؛ تشکیلاتی که با دو بال امنیتی و اقتصادی و مبتنی بر یک شبکه پیچیده، به دنبال انجام عملیات تروریستی و براندازانه در خاک ایران بودند.

هرچه داستان سریال جلو می‌رفت، گستردگی و پیچیدگی این تشکیلات بیشتر می‌شد. در مراحل بعدی با ورود متغیرهایی همچون سازمان منافقین و سازمان اطلاعاتی عربستان و سپس اسرائیل مشخص شد که این شبکه دارای وجوه دولتی و بین المللی است.

پایان‌بندی «خانه امن» با توجه به روند داستانش، قوام و جذابیت لازم و مورد انتظار را نداشت

به این ترتیب، رسیدن به سر اژدهای آدم‌خوار ترور و تکفیر، هسته اصلی سریال را تشکیل داد. هدفی که نیروهای امنیتی به مدیریت کمال (حمیدرضا پگاه) با انجام چند عملیات پیچیده و خطرناک و مأموریت‌های مختلف به نقاط مختلف دنیا به آن رسیدند.

از سوی دیگر هر کدام از شخصیت‌های مرتبط با این تشکیلات نیز دارای ویژگی‌ها و توانایی‌هایی بودند که به این منازعه و مقابله رنگ هیجان و باورپذیر می‌داد. «ثمین هدایت» که به عنوان مدیر یک مجموعه بازرگانی و تجاری جاده‌صاف‌کن فعالیت تروریست‌ها بود تا «داود» به عنوان حلقه واسطه «ثمین هدایت» و عوامل خارجی، «ابوعامر» سرکرده تروریست‌های داعش، «ناصر» عضو بریده از سازمان منافقین و.. همه چهره‌هایی بودند که تکه‌های این پازل پیچیده را تکمیل می‌کردند.

شناسایی، دستگیری و بازجویی از این چهره‌ها در نهایت به زعم سازندگان سریال برای رسیدن به سر اژدهای تروریسم دولتی بود. در این میان به ریتم کند سریال و کشدارشدن آن نیز مورد انتقاد بود، چراکه به نظر می‌رسید بخش عمده‌ای از زمان سریال به حلقه‌های زیرین زنجیره تروریسم و تکفیر اختصاص داده شده است.

اما آنچه در قسمت‌های پایانی و به ویژه قسمت آخر رخ داد، تناسب چندانی با ماجراهای قسمت‌های پیشین و مقدمه‌چینی طولانی آن نداشت.

در حالی‌که دستگیری شخصیت «عاموس» به عنوان سرسلسله این شبکه پیچیده (لااقل در فصل اول) هدف اصلی نیروهای امنیتی بود، چگونگی عملیات دستگیری او چندان جذاب و دلچسب از آب در نیامد.

بیننده سریال هیجان، فراز و فرود و یا گره‌گشایی خاصی را در این ماجرا احساس نکرد؛ به نظر می‌رسید برخلاف دیالوگ‌های مأموران امنیتی هنگام طراحی عملیات، دستگیری یا نابودی یک مهره اطلاعاتی اسرائیل در قلب «ریاض» آن هم با حفاظت چندلایه مأموران سعودی و اسرائیلی کار چندان سختی هم نیست.

حتی بازی خوب  حمید عطایی با دیالوگ‌های کوتاه اما دارای ضرب و چهره‌ای مقتدر و جذاب هم نتوانست به باورپذیری سکانس دستگیری «عاموس» کمک کند

به عبارت دیگر، سکانس‌های مربوط به این عملیات آن قدر دم دستی و عجولانه طراحی و تولید شده بود که  مخاطب را به یاد برخورد رزمندگان و سیاهی لشگرهای عراقی در برخی فیلم‌های جنگی دهه شصت می‌انداخت؛ جایی که با یک صدای شلیک، تعداد زیادی از نیروهای عراقی به زمین می‌افتادند تا سکانسی که باید جذاب و تأثیرگذار می‌شد به یک صحنه تصنعی تبدیل شود!

درخت گردوکان به این بزرگی، درخت خربزه الله‌اکبر!

در سکانس دیشب  خانه امن نیز با وجود جذابیت بصری و قاب‌بندی و تصویربرداری مناسب، چگونگی برخورد مأموران عملیاتی با تیم حفاظت و شخص «عاموس» قابل‌باور نشده است. بازی خوب حمید عطایی که با دیالوگ‌های کوتاه اما دارای ضرب و فیزیک مناسب،  چهره‌ای جذاب از یک مأمور امنیتی ایرانی ارائه کرده بود هم نتوانست به باورپذیری این سکانس کمک کند و گویا خانه از پای بست ویران بود!

دیدن این سکانس برای مخاطب پیگیر سریال این پرسش را شکل می‌دهد که اگر نفوذ به  شهری مثل ریاض و دستگیری یا از بین بردن یک مهره مهم در شبکه تروریستی اسرائیل این‌قدر آسان و بدون فراز و فرود است، پس اصولاً نیروهای امنیتی کشورمان کار چندان سختی در مقابله با این جریانات ندارند.

سکته‌کردن و مرگ «عاموس» پس از دیدن ماموران امنیتی هم تنها زمانی می‌توانست موثر باشد که با یک زمینه‌چینی منطقی همراه بود؛ اما آن چه در این سکانس رقم خورد بازهم تأییدی بر همین ادعاست که چهره‌ای که در این مجموعه به عنوان سرشاخه عملیات ترویستی معرفی شد، چه از لحاظ خصوصیات فیزیکی و رفتاری و چه از حیث ویژگی‌های شخصیتی هیچ قابلیت خاصی را نداشته و در نتیجه غلبه بر آنها نیز نمی‌تواند کار سختی باشد.

این برداشت غلط و ابهام نادرست به خاطر ارائه تصویری حداقلی و مقوایی از کلیدی‌ترین شخصیت منفی داستان رقم می‌خورد. ضمن این‌که  این اتفاق در حالی رقم خورد که اتفاقاً شیوه شناسایی شخصیت‌هایی همچون «امجد» (در قسمت اول)، «ثمین هدایت»، «ابوعامر»، «داود»، «بغاض وسعید» (تروریست‌های داعش) و... که در قسمت‌های قبلی رقم خورد با پیچیدگی‌های دراماتیک بیشتری همراه بوده و اتفاقاً به واسطه همین فراز و فرودها ذهن مخاطب را نیز درگیر می‌کرد.

منطق قصه ایجاب می‌کند که دستگیری مهره اطلاعاتی اسرائیل به عنوان سرشاخه این جریان، نسبت به این شخصیت‌ها که در لایه‌های زیرین ماجرا قرار دارند هیجان، برخورد و گره‌های داستانی بیشتری داشته باشد.  این اتفاق رخ نداد و ار حیث زمان اختصاص داده شده بین این دو بخش و البته هیجان آفرینی برخورد با آنان، تناسب درستی دیده نمی‌شد. این عدم تناسب یادآور همان ضرب‌المثل معروف بود که «درخت گردوکان به این بزرگی، درخت خربزه الله اکبر!»

اگر نفوذ به  شهری مثل ریاض و دستگیری یک مهره مهم اطلاعاتی  اسرائیل این‌قدر آسان است، پس اصولاً نیروهای امنیتی کشورمان کار سختی در مقابله با این جریانات ندارند!

این شرایط البته سال گذشته در سریال «ترور خاموش» نیز رخ داد. در آن مجموعه نیز قسمت‌های پایانی و رسیدن به سرشاخه های جریان قاچاق بین‌المللی مواد مخدر به شکلی سریع و سرسری روایت شد و در مقایسه با وقایع قسمت های قبلی جذابیت کمتری داشت.

البته با وجود همین پایان نه چندان خوب، نمی‌توان صراحت و جسارت سازندگان «خانه امن» در تبیین تفکر و شیوه عمل تروریست‌های تکفیری را نادیده گرفت. تماشای این سریال که وقایعش بر پایه پرونده‌های واقعی طراحی شده است، اهمیت عناصر حیاتی امنیت و آرامش را برای اقشار مختلف جامعه روشن می‌کند.

«خانه امن» را می‌توان یکی از جدیدترین سریال های راهبردی سیما که موضوع مهم امنیت منطقه‌ای و خطر تروریست‌های تکفیری و چگونگی عضوگیری و فعالیت آنها را موردتوجه قرار دادت. از سوی دیگر پیوند این جریان‌ها با منابع مالی در خارج از کشور و تروریسم دولتی نیز از دیگر محورهایی بود  که در این مجموعه تلویزیونی به زبان درام و تصویر بیان  شد و امید است در فصل دوم با ظرافت  و دقت بیشتر بیان شود.