اردوغان و چراغ سبز برای بهبود روابط با رژیم صهیونیستی/ آیا آنکارا از حمایتِ فلسطین پشیمان است؟

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه چندی پیش ابراز امیدواری کرده که آنکارا بتواند در آینده روابط بهتری با رژیم صهیونیستی داشته باشد و گفتگو‌ها در سطوح «اطلاعاتی و امنیتی» بین دو طرف ادامه یابد. اردوغان البته سیاست صهیونیست‌ها در قبال فلسطینیان را «غیر قابل قبول» خوانده و آن را مورد انتقاد قرار داده است. اردوغان پس از اقامه نماز جمعه در استانبول در گفتگو با خبرنگاران گفت که ترکیه با برخی از سران صهیونیستی در سطوح بالا مشکل دارد و اینکه اگر این افراد نباشند، روابط «بسیار متفاوت» خواهد بود.

اردوغان گفت: «فلسطین خط قرمز ما است. پذیرفتن سیاست‌های اسرائیل در قبال فلسطین برای ما غیرممکن است. اقدامات بی‌رحمانه صهیونیست‌ها در قبال فلسطینی‌ها غیرقابل قبول است». وی افزود که روابط ترکیه و رژیم صهیونیستی می‎‌تواند بسیار بهتر از این باشد.

ترکیه اولین کشوری با اکثریت مسلمان است که رژیم صهیونیستی را در سال ۱۹۴۹ به رسمیت شناخت. آن‌ها تا زمان به قدرت رسیدن اردوغان از روابط گرم و روابط تجاری قوی برخوردار بودند.

در سال‌های اخیر، آنکارا بار‌ها تجاوز اسرائیل به کرانه باختری و رفتار آن با فلسطینیان را محکوم کرده است. ترکیه برای اولین بار در سال ۲۰۱۰ پس از کشته شدن ۱۰ فعال ترک بدست کماندو‌های اسرائیلی، روابط دیپلماتیک خود با رژیم صهیونیستی را تعلیق کرد. این فعالان حقوق بشری سعی در رساندن کمک و شکستن محاصره دریایی چندین ساله دریایی غزه داشتند. 

ترکیه در سال ۲۰۱۶ مجددا با رژیم صهیونیستی روابط خود را برقرار کرد، اما روابط در سال ۲۰۱۸ دوباره متشنج شد. در ماه می ‌همان سال، آنکارا نماینده خود را به دلیل حملات مرگبار علیه فلسطینیان فراخواند. این اعتراضات در نوار غزه و در اعتراض به تصمیم دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا برای انتقال سفارت این کشور از تل‌آویو به قدس اشغالی بود.

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی غالبا در اظهارات خود با لحنی تند از یکدیگر انتقاد کرده و هدف حمله قرار می‌دهند، اما هر دو رژیم به تجارت خود با یکدیگر ادامه می‌دهند.

ترکیه و رژیم صهیونیستی هر دو در پیروزی اخیر آذربایجان بر ارمنستان در منطقه قره‌باغ کوهستانی نقش ایفاء کردند و اکنون پس از چند هفته پس از اعلام آتش‌بس، خبر رسیده که «الهام علی‌اف» رئیس جمهور آذربایجان در تلاش است تا روابط بین آنکارا و تل‌آویو را گسترش دهد.

درگیری با یونان، روی کار آمدن «جو بایدن» و تمایل ترکیه به رژیم صهیونیستی

«باراک راوید» تحلیلگر اسرائیلی در گزارشی تحلیلی برای «آکسیوس» نوشت: «در ماه‌های اخیر چندین نشانه وجود دارد که ترکیه می‌خواهد رابطه خود با اسرائیل را به حالت صمیمانه قبلی بازگرداند. پس از اختلافات بوجود آمده ترکیه با یونان و قبرس در مورد اکتشاف گاز طبیعی در شرق دریای مدیترانه، آنکارا به گسترش روابط با اسرائیل روی آورده است. مقامات اسرائیلی می‌گویند با توجه به سوءظنی که در مورد اهداف واقعی اردوغان دارند، بسیار محتاط شدند. در هر صورت، اسرائیل برای اصلاح روابط با ترکیه به روابط خود با یونان و قبرس آسیب نخواهد رساند».

دستیاران «الهام علی‌اف» ادعا کردند که اردوغان ضد اسرائیل نیست بلکه صرفا تحت تأثیر مشاورانی قرار گرفته است که دیگر هیچ منسبی ندارند.

در همین رابطه چندی پیش، «مسوت کازین» یکی از مشاوران سیاست خارجی اردوغان به صدای آمریکا گفت: «اگر اسرائیل یک قدم بیاید، ترکیه ممکن است دو قدم بیاید. اگر ما چراغ سبز ببینیم، سفارتمان را دوباره باز می‌کنیم و سفیرمان باز می‌گردد. شاید در ماه مارس (سه ماه دیگر) بتوانیم دوباره روابط کامل دیپلماتیک را برقرار کنیم».

المانیتور در اواخر ماه نوامبر گزارش داد که ترکیه اخیرا در تلاش برای اصلاح روابط خود، یک کانال مخفی با تل‌آویو برقرار کرده است. «هاکان فیدان» رئیس سازمان اطلاعات ملی ترکیه چندین جلسه با مقامات ارشد امنیتی رژیم صهیونیستی از جمله یوسی کوهن رئیس موساد برگزار کرده است.

«لین ناسی» تحلیلگر صهیونیست روابط ترکیه و اسرائیل به صدای آمریکا گفت که تغییر ناگهانی موضع آنکارا ممکن است نتیجه تغییر در رهبری آمریکا باشد.

بر اساس نظر ناسی: «انتظار می‌رود که روابط ترکیه و آمریکا حداقل در کوتاه مدت با توجه به حساسیت دولت بایدن نسبت به مسائل حقوق بشری وارد یک دوره سخت شود. با توجه به نظر حاکم ضد ترکی در کنگره آمریکا، آنکارا ممکن است امیدوار باشد که اسرائیل بتواند مخالفت‌ها را خنثی و دوباره به ترکیه کمک کند تا حمایت واشنگتن را جلب کند».

به گزارش صدای آمریکا، حسین باچی استاد روابط بین الملل دانشگاه «خاورمیانه» در آنکارا معتقد است که ترکیه آماده اعطای امتیازات بیشتر است. باچی گفت: «ترکیه قول داده که از اخوان المسلمین به صورت مستقیم حمایت نکند. هنگامی که ابراهیم کالین سخنگوی اردوغان از بروکسل بازدید کرد، احتمالا در مورد کاهش حمایت از جریان اخوان المسلمین مطالبی را مطرح کرده است». اما در نهایت، هرگونه بهبود روابط نیاز به غلبه بر خصومت اردوغان و بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی وجود دارد.

اظهارات اردوغان این ذهنیت را ایجاد کرده که آنکارا با ماهیت رژیم صهیونیستی مشکلی ندارد و تنها معتقد است که اگر تل‌آویو رفتار بهتری را با فلسطینی‌ها داشته باشد، ترکیه و اسرائیل می‌توانند روابط بهتری با یکدیگر داشته باشند. حال آنکه جهان اسلام و نه برخی از حاکمان عربی خائن، معتقدند که اصل رژیم اشغالگر قدس مشروعیت ندارد و حتی اشغال یک وجب از خاک فلسطین نباید از سوی جهان اسلام پذیرفته شود.

بنظر می‌رسد که ترکیه تحت رهبری اردوغان به یک وجه دینی برای پیشبرد اهداف خود در منطقه و حوزه دریای مدیترانه نیاز دارد. اردوغان خود را تاثیرگذارترین شخصیت جهان اسلام در حوزه جریان «اخوانی» می‌داند و به همین دلیل باید درباره حمایت قاطع از مردم فلسطین و حقوق آن‌ها دقیق باشد. اما چرخش موضع ترکیه در قبال اسرائیل آن هم به طور علنی سناریویی است که با توجه به موارد مطرح شده، بسیار محتمل است و بدین ترتیب جدایی ترکیه و «اخوان المسلمین» بر سر زبان‌ها افتاده است.

منبع : باشگاه خبرنگاران جوان