واعظی؛‌ رئیس دفتر است یا همه‌کاره دولت؟/ دوگانه واعظی - جهانگیری و گلایه‌های کارگزارانی

به گزارش پایگاه خبری «حامیان ولایت»به نقل از فارس، حزب اعتدال و توسعه از همان سال اول ریاست جمهوری حسن روحانی به نوعی به عنوان پیمانکار امور دولت شناخته شد و از محمود واعظی گرفته تا محمدباقر نوبخت و اکبر ترکان و مرتضی بانک و... هرکدام توانستند سکان بخشی از دولت را اعم از سازمان برنامه و بودجه و وزارت ارتباطات و سخنگویی دولت تا ریاست دفتر روحانی را برعهده بگیرند.

ریاست دفتر رئیس جمهور همواره از اهمیتی بالایی برخوردار بوده چون این رئیس دفتر است که برنامه‌های شخص رئیس جمهور را  تنظیم و سیاست‌گذاری می‌کند و از این جهت است که همواره روسای جمهور سعی کرده‌اند نزدیک‌ترین و مورد اعتمادترین فرد را رئیس دفتر خود کنند.

رویکرد واعظی که از ابتدای دولت دوم روحانی ریاست دفتر او را برعهده دارد، محل بسیاری از بحث‌ها و جنجال‌های سیاسی در پاستور شده و برخی نیز واعظی را پشت پرده تمامی تصمیمات و موضعگیری‌های جنجالی روحانی در چند سال گذشته می‌دانند. شاهد مثال زیادی هم برای این مدعا هست.

**دیدار واعظی با علما

دیدار با علما همواره ورای یک دیدار تشریفاتی، جنبه دیگری هم داشته و دولتمردان همواره سعی کرده‌اند در این دیدارها با تشریح برنامه‌های دولت، موافقت و همسویی علما را که از پایگاه مردمی برخوردارند، جلب نمایند.

محمود واعظی رئیس‌ دفتر رئیس‌جمهور همان نخستین ماه آغاز دولت دوازدهم با مراجع تقلید و علما دیدار کرد.

واعظی در این دیدارها گفت که «بنای دولت در ارتباط با مراجع عظام تقلید، علما و حوزه علمیه قم، صرفاً ملاقات‌های تشریفاتی نیست، بلکه به دنبال آن هستیم که به شکلی منظم و مستمر از نظرات و راهنمایی‌های مراجع برای بهبود برنامه‌ها، سیاست‌ها و فعالیت‌های دولت بهره بگیریم».

دیدار بعدی واعظی هم تیرماه 97 بود که باز در سفری به قم، به عنوان نماینده دولت با علما و مراجع تقلید دیدار و گفت‌وگو کرد.

** عزل و نصب‌های وزرا و مسئولین

22 اردیبهشت‌ماه امسال بود که رضا رحمانی وزیر سابق صمت پس از برکناری‌اش در نامه‌ای خطاب به روحانی از نقش واعظی در این عزل پرده برداری کرده و نوشت: «حتما مستحضرید در تاریخ ۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۹ جناب آقای واعظی با این‌جانب تماس گرفت و تهدید کردند در صورت رای نیاوردن طرح تشکیل وزارت بازرگانی در مجلس شورای اسلامی، شما برکنار خواهید شد و لازم است در این فرصت با لابی، نمایندگان، خصوصا نمایندگان آذری زبان را قانع کنید و برای این طرح رای بگیرید. بنده هم عرض کردم مجلس که زیر نظر بنده نیست و بنده مشکلی با موضوع ندارم.

وی در این نامه می‌افزاید: «امروز ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۹ که اینجانب در جلسه توسعه صادرات دفتر معاون اول محترم حضور داشتم، مجددا جناب آقای واعظی تماس گرفتند و اعلام نمودند استعفا بدهم. به استحضار می‌رسانم اینجانب حجت شرعی برای استعفا نمی‌بینم و کماکان مثل ۱۹ ماه و سالیان گذشته آماده خدمتگزاری بوده و به ویژه در شرایط سخت کشور و تجربیات گرانبهایی که اندوختم، کماکان آماده فداکاری و خدمتگزاری شبانه‌روزی به مردم عزیزمان هستم».

همچنین ابوالفضل ابوترابی نماینده نجف آباد در مجلس پیش از این گفته بود که «از منبع موثق شنیدیم که محمود واعظی رئیس دفتر رئیس جمهور دکتر نمکی وزیر بهداشت را تهدید کرده که در صورتی با دولت هماهنگ نباشد، باید استعفا دهد.

ابوترابی گفته بود: «واعظی در این تهدید به دکتر نمکی گفته چرا از رئیس جمهور در بحث مقابله با کرونا تقدیر و تشکر نکرده است،در حالی که رئیس جمهور زحمات زیادی کشیده است؟ «هرچند که این سخنان توسط دولتی ها تکذیب شد اما وزیر بهداشت، تصمیم گرفت چنین موضوعی را رد نکند».

** دیدارها و تماس‌ها؛ در ترازی بالاتر از رئیس دفتر

یکی از مباحث مطرح در مورد واعظی دیدارها و ارتباطات سیاسی و بین‌المللی خارج از حیطه اختیارات رئیس دفتر رئیس جمهور است.

برای مثال واعظی اخیرا با لطفی الوان وزیر جدید دارایی و خزانه داریی ترکیه تماس تلفنی گرفت و ضمن تبریک این انتصاب به وی، ابراز امیدواری کرد که در دوره فعالیت ایشان، همکاری های تهران و آنکار تداوم داشته و دو کشور همکاری های خود را در زمینه های مختلف توسعه و گسترش دهند.

یا برای مثال با «شاهین مصطفی اف» معاون نخست وزیر آذربایجان گفتگوی تلفنی برقرار کرده و از پیشنهاد باکو مبنی بر ایفای نقش فعال تر و پررنگ تر ایران، روسیه و ترکیه در حفظ صلح و ثبات منطقه، استقبال می کند.

** اعلام مواضع سیاسی، اقتصادی و اجرایی دولت

واعظی در سمت مشخص خود که رئیس دفتر رئیس جمهور است، هم تراز با سخنگوی دولت، وزیر امور خارجه، وزیر اقتصاد، وزیر صمت و... اظهار نظر می‌کند.

برای نمونه رییس دفتر رییس جمهور اخیرا در حیاط پاستور مقابل دوربین خبرنگاران قرار گرفت و با تاکید بر اینکه به هیچ دولتی خوش‌بین نیستیم مگر اینکه ببینیم در عمل چه کار می‌کنند، گفت: چنین صحبتی در این دولت مطرح نیست که به دولت آینده آمریکا خوش‌بین باشیم ولی خودشان در مبارزات انتخاباتی‌شان اعلام کردند که ادبیات و لحن‌شان وسیاست‌هایی که می‌خواهند اتخاذ بکنند نسبت به آقای ترامپ متفاوت است این چیزی است که آنها مطرح کردند و هنوز نه کسی مذاکره‌ای کرده و نه تماسی داشته است.

هفته قبل از آن نیز واعظی در یک گفت و گوی مطبوعاتی از سیاست خارجه گرفته تا مسائل اقتصادی اعلام نظر کرده بود که این اظهار نظرها نشان از اختیارات وسیع و «فرا رئیس دفتری» او در دولت است.

** دوگانه واعظی ـ جهانگیری و گلایه‌های کارگزارانی

اسحاق جهانگیری معاون اول کارگزارانی رئیس‌جمهور پیش از این مهرماه 97 در مراسم روز ملی صادرات گفته بود:‌ «ما در کشور در این شرایط مدیر ریسک‌پذیر می‌خواهیم و من دستم قلم و کاغذی نیست که کسی را برکنار کند و این در حالی است که من تا این لحظه اجازه برکناری منشی خودم را نداشته‌ام، پس از من انتظار نداشته باشید که وکیل و وزیر را تغییر دهیم».

همان زمان هم عده ای این اظهارات را کنایه ای به اختیارات فوق العاده واعظی در عزل و نصب‌ها تعبیر کردند و عامل بسیاری از بگومگوهای سیاسی شد. بگومگوهایی که با رد و بدل کردن برخی حملات سیاسی بین کارگزارانی‌ها و اعتئال و توسعه‌ای ها هم همراه شد و به نوعی کاهش نقش جهانگیری در دولت و افزایش نقش واعظی، از یک اختلاف درون دولتی به مناقشه ای میان دو حزب نیز بدل شد.

البته این تاثیر رئیس دفتر بر رئیس جمهور از دوران اسفندیار رحیم مشایی رئیس دفتر دولت دهم شروع شد و بسیاری بر این اعتقاد هستند که مشایی اثرات زیادی را بر باورهای شخصی و تصمیم‌گیری‌های اجرایی احمدی نژاد داشت و همین بخشی از تصمیمات رئیس جمهور دهم را به انحراف کشاند و از این حیث شباهت و قرابتی را بین واعظی و مشایی قائل هستند.