فساد در شهرداری رخنه کرده است؟

دیو هفت سر فساد در شهرداری آنچنان در جای جای این سازمان عریض و طویل رخنه کرده است که متاسفانه در میان تمام دستگاه‌ها، هنوز شهرداری در زمینه میزان دریافت رشوه و پارتی‌بازی رتبه‌ی اول را دارد.

در این میان برخی عناصر فاسد هم با خود فکر می‌کند باید از این نمد برای خود کلاهی ببافند، به همین دلیل پدیده رشوه رخ می‌دهد و برخی کارمندان با دریافت رشوه از مراجعین به نوعی سهم خود را دریافت کرده یا آنکه پارتی‌بازی می‌کنند، برای مقابله با این شرایط «شفافیت»، «شناسائی افراد فاسد» و «تشویق افرادی که تخلفات را گزارش می‌دهند» از بهترین پادزهرهاست.

شهردار تهران خیلی زود، اما کوتاه و فست فودی به رسم متداول فضای مجازی به سخنان تند عضو شورای شهر واکنش نشان داد. اقدام رندانه پیروز حناچی که یکی از شبکه‌های اجتماعی را برای پاسخ به دعاوی فراهانی برگزیده بود شاید خود نشانه‌ای است برای اینکه شهردار پایتخت درگرفتن قیل و قال بر سر وجود فساد در شهرداری را خوش ندارد. او البته سعی دارد با زبانی ملایم و آشتی جویانه از کارنامه خود دفاع کند و آتش فتنه را بی سر و صدا بخواباند: پرداختن به پدیده مذموم فساد اداری نباید با غفلت از زحمات و خدمات صادقانه قاطبه خدمتگزاران شریف شهرداری‌ها همراه شود. از ابتدای این دوره مدیریت شهرداری، شفافیت اصلاح فرآیند‌ها و مبارزه سیستمی با فساد را به عنوان بهترین راهبرد بهبود سلامت اداری بدون هیاهو و جدیت دنبال می‌کنیم.

اما در میانه این معرکه گرفتن‌ها بر سر مبارزه با فساد در شهرداری پایتخت که فریاد منتقدان و معترضان از همه سو بلند شده تکلیف یک پرسش پایه‌ای هم خوب است که روشن شود. اینکه چه نسبتی میان مساله کمبود اعتبارات در شهرداری با وجود فساد در این نهاد می‌توان برقرار کرد.

 

محمود میرلوحی رئیس کمیته اقتصادی شورای اسلامی شهر تهران که بی میل هم نیست درمورد چنین موضوعی با خبرگزاری میزان سخن بگوید کارنامه نهاد متبوعش در برخورد با فساد را پر و پیمان می‌بیند، اما بی انضباطی‌ها را هم رد نمی‌کند: واقعیت این است که این بی انضباطی‌ها بیشتر مربوط به همین ریخت و پاش هاست. اتفاقا الان، چون ما دچار کمبود منابع هستیم باید بیشتر دقت کنیم، بیشتر صرفه جویی کنیم، انضباط مالی داشته باشیم و نظارت‌ها را افزایش دهیم. البته این کار شروع شده و تا سطوح خوبی هم پیش رفته است. اگر به پایگاه خبری شورای شهر تهران سری زده شود ما در آنجا چیزی تحت عنوان سامانه‌های شفافیت را قرار داده ایم که نشان می‌دهد سلسله‌ای از فعالیت‌ها در این دوره شروع شده که اگر این‌ها نبود نگرانی‌های بسیاری می‌توانست شکل بگیرد.

آنطور که میرلوحی مدعی است ایجاد سامانه شفافیت یک اقدام جدی برای بستن دست فساد در شهرداری است: بعد از راه اندازی سامانه شفافیت اگر در شهرداری قراردادی از ۲۵۰ میلیون بیشتر باشد حتما در این سایت ثبت می‌شود. در این دوره بند دوازده ماده هشتاد قانون به طور جدی عوض شد و ذیحسابان از شورای شهر رای می‌گیرند. همه کسانی که در مسائل مالی صاحب امضا هستند از جمله شهرداران مناطق الان ما این‌ها را به شورای شهر می‌آوریم و رای می‌دهیم برای اینکه بدانند باید مقررات را رعایت کنند.

رئیس کمیته اقتصادی شورای شهر برای اثبات جدیت شورای شهر در فسادستیزی شواهدش را یکی یکی رو می‌کند: ما مصوبه تعارض منافع را نوشتیم و الان در شهرداری اعضای شورا و مدیران شهرداری و بستگان و منصوبانشان نه می‌توانند با شهرداری قراردادی امضا کنند و نه امکان استخدام یا ارتقا دارند. در مورد سفر‌های خارجی هم همین رویه وجود دارد. همه این موارد قانونمند شده و نظارت اعمال می‌شود. یا مثلا سامانه‌های متعددی که در حوزه شهرسازی و صدور پروانه ایجاد شد.

 

میرلوحی آنقدر شاهد و دلیل برای نشان دادن عزم جدی شورای شهر در مبارزه با فساد دارد که به خود و همکارانش نمره قبولی بدهد: به نظر من کار‌هایی که در شورای پنجم در حوزه نظارت و جلوگیری از فساد شده قابل توجه است. ما کمیسیون‌های داخلی را قانونمند کردیم. مثلا کمیته معماری و شورای معماری مناطق را آوردیم قانونمند کردیم. من اگر بخواهم فهرست کامل این‌ها را ارائه کنم شاید نزدیک به پنجاه مصوبه مختلف و متنوع و موثر خواهد بود. ما در فرصت‌های مقتضی باید توضیح دهیم که مثلا در مساله پسماند‌ها چه وضعی داشتیم و الان در کجا هستیم. یا درمورد هشتصد هزار متر دکه و امکانات اقتصادی که در پارک‌های تهران وجود داشت و ثبت و ضبط مناسبی نداشت. اما الان همه این‌ها قانونی و ضابطه‌مند شده است.

با این حال دیو هفت سر فساد طوری چهره نشان می‌دهد که او هم خود را ملزم می‌بیند به سرِ خط برگردد و با بیان دیگر همان ایده ما را تکرار کند: ما در شورای شهر تهران به ضرورت تشکیل نهادی مانند دیوان محاسبات رسیده ایم. تصور ما این است که ساختار موجود برای شهری مثل تهران با هشتاد هزار میلیارد گردش مالی درآمد و هزینه کفایت نمی‌کند.

از او درباره واکنش آقای شهردار به طرح مساله فساد در شهرداری می‌پرسیم. سخنان فراهانی و دیگر اعضای شورا را تعبیر به دلسوزی و خیرخواهی می‌کند: البته آقای فراهانی و اعضای شورای شهر پنجم معتقد هستند که این کار باید عمق و گستره بیشتری به خود بگیرد و کیفیت این نظارت‌ها و مراقبت‌ها بیشتر باشد تا دیگر حتی یک مورد هم اتفاق نیفتد.

میرلوحی رقبا را برحذر می‌دارد که از نقد‌های درونی شورای شهر و شهرداری زیاد هم ذوق زده نباشند: آقای محسن هاشمی یک بار در جایی گفته بودند ما برای مترو نتوانستیم کاری کنیم. رقبای ما کم لطفی می‌کنند و این کلمه نقد داخلی را مرتبا به عنوان سند اینکه ما در شورای شهر کار نمی‌کنیم مطرح می‌کنند. هرچقدر هم که توضیح می‌دهیم منظور این نیست که کار نشده بی فایده است. همین الان زیر این شهر برای مترو مرتبا کار صورت می‌گیرد و امسال دوازده ایستگاه مترو افتتاح می‌شود.

همین الان و در این شرایط کرونا و تنگنا و کمبود منابع همین هفته هفت کیلومتر از بزرگراه شهید نجفی رستگار افتتاح می‌شود یا در بزرگراه شهید بروجردی فعالانه کار صورت می‌گیرد یا کاری که در گیشا شد. یا فعالیت‌های متنوع و مختلف دیگری مثل طرح‌های کوچک مقیاس محلات یا پلازا‌هایی که در شهر ایجاد می‌شود و باغ‌هایی که مرتبا خریداری می‌شود یا اینکه آتش نشانی تجهیز می‌شود. همه این‌ها کار‌هایی است که انجام می‌شود، ولی رقبا می‌چرخند و همان یک کلمه آقای هاشمی را تکرار می‌کنند و بر سر شهرداری می‌کوبند.

عضو شورای شهر آنقدر به کارنامه خود و همکارانش اطمینان دارد که از طعن رقیب ترسی به دل راه ندهد و با اعتماد به نفس به مقایسه عملکرد شورای پنجم با دوره قبلی بپردازد: البته طبیعی است که ما نباید از رقیب انتظاری داشته باشیم. این دوره را اگر قیاس کنیم خیلی بیشتر از دوره‌های قبل کار شده مثلا در برنامه سوم در بحث شهر هوشمند، در سامانه‌های متعدد و اینکه چقدر سامانه فعال هست که درگذشته نبوده است. مثلا سامانه توزین پسماند که چه تحولی در سالم سازی محسوب می‌شود. یا سامانه پروانه‌های ساختمان، سامانه ثبت باغات، سامانه ثبت کارگرانی که با شرکت‌های طرف قرارداد شهرداری کار می‌کنند، سامانه‌های ثبت پژوهش ها.

این‌ها سامانه‌هایی است که به طور بنیادی زمینه فساد و رانت را از بین برده است.

وقتی ما می‌گوییم در گذشته پنجاه درصد قرارداد‌ها با ترک تشریفات انجام می‌شده معنی این کار چیست و حالا که نیست و همه چیز با مناقصه و مزایده انجام می‌شود معنایش چیست؟